Din Tasavvuru ve Dinin Yaşanmasını Tayin Eden Etkenler

 22-24 Eylül 2017            Muş Alparslan Üniversitesi

 DİN TASAVVURU VE DİNİN YAŞANMASINI TAYİN EDEN ETKENLER

22-24 Eylül 2017

Muş Alparslan Üniversitesi

Din Felsefesi Derneği ve Muş Alparslan Üniversitesi'nin ortaklaşa düzenlemiş olduğu atölye çalışmasında dindar insanın kimliğini oluşturmasını ve dindar bir insan olarak yaşamasını tayin eden etkenleri ele almayı planladık.  Bir açıdan bunu akıl-iman ilişkisi tartışmaları ile ilişkilendirmek mümkündür. Ancak öyle görünüyor ki, belli bir dine müntesip olan veya bir dini inanç sistemini benimseyen insan, inancı ile bağını sürdürme hususunda veya yeni bir inancı benimseme hususunda tümüyle harici etkenlerden uzak bir muhakeme sürecinin takip ediyor değildir. Belki daha da önemlisi—formel olarak bireyin benimsediği dinin adı ne olursa olsun—bireyin din tasavvunu oluşturmada ve bu tasavvuruna göre hayatını tanzim etmede de bireyi yönlendiren farklı etmenler görülebilir. İşte bu bağlamda bu sene, insanın doğru inanca/ din tasavvuruna erişip onu yaşayarak yetkinleşme çabasını açıklığa kavuşturmak için dört temel soru müzakere edildi. (1) Toplumsal-bağlamsal şartları aşan (transandantal) bir Tanrı-insan ilişkisi mümkün müdür?  (2) Öznenin dini meselelerde “karar verme” sürecindeki ölçütü nedir? (3) Dindar olmak toplumsal-bağlamsal şartları aşan bir kimlik midir? / Dini kimlik ile toplumsal-bağlamsal şartlar arasında nasıl bir ilişki kurulabilir? (4) Siyasal güç dini yetkinliği temin eder mi? Bu sorulardan ilki ikisi metafizik ve epistemolojik sorular olarak, son ikisi de sosyolojik ve siyasal sorular olarak görülebilir.

Bu temel soruları, daha muayyen meselelere odaklanarak cevaplandırmak mümküdür. Birinci soru çerçevesinde,  (a) Tanrı insan ilişkisinin imkânına, (b) Tanrı-insan arasındaki ilişkinin bireysel yetkinlikteki rolüne ve (c) Tanrı-İnsan arasındaki ilişkinin ontolojik, epistemolojik ve ahlaki boyutlarına dair müzakereler yapılabilir. İkinci soru çerçevesinde, (a) Dini/dindar öznenin “karar”ında metafizik ilkenin rolüne, (b) Dini öznenin epistemolojik ve ahlaki sorumluluğunu tayin eden şartlara, (c) epistemolojik açıdan toplumsal kararın geçerliliğine ve (d) dini otoriteye dayanan kararların rasyonel değerine dair meseleler ele alınabilir. Üçüncü soru çerçevesinde, (a) Post-modern dönemde dini kimliğin ontolojik anlam aracı olarak görülmesine, (b) öznenin aidiyet arayışı ve sosyal kimlik ilişkisine, (c) sosyal gruba göre değerlerin farklılaşmasına/iç ve dış grup ahlakı psikolojisinin dindarlık bağlamındaki tezahürlerine dair meseleler müzakere edilebilir. Dördüncü soru çerçevesinde, (a) Dindar bireyin siyasi otorite amacının meşruiyeti, (b) dinin siyasi güç/iktidar için araçsallaştırılması ve (c) ideal devlet fantezisi gibi tartışmalar dikkate alınabilir.

 

ATÖLYE ÇALIŞMASI PROGRAMI

1.OTURUM

22 Eylül 2017 Cuma 15.00 – 17.00

TOPLUMSAL-BAĞLAMSAL ŞARTLARI AŞAN (TRANSANDANTAL) BİR TANRI-İNSAN İLİŞKİSİ MÜMKÜN MÜ?

-Tanrı insan ilişkisinin imkânı

-Tanrı-insan arasındaki ilişkinin bireysel yetkinlikteki rolü

-Tanrı-İnsan arasındaki ilişkinin ontolojik, epistemolojik ve ahlaki boyutları

-İnsanın alemle ilişkisinde Metafizik ilkenin rolü

KONUŞMACI:

Doç. Dr. Kemal BATAK (Sakarya Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Din Felsefesi Ana Bilim Dalı)

MÜZAKERECİLER:

Doç. Dr. Engin ERDEM (Ankara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Din Felsefesi Ana Bilim Dalı)

Dr.Betül AKDEMİR

 

2. OTURUM

22 Eylül 2017 Cuma 17.30 – 19.30

DİNİ ÖZNENİN “KARAR VERME” SÜRECİNDEKİ ÖLÇÜTÜ NEDİR?

-Dini/dindar öznenin “karar”ında metafizik ilkenin rolü

-Dini öznenin epistemolojik ve ahlaki sorumluluğunu tayin eden şartlar

-Epistemolojik açıdan toplumsal kararın geçerliliği

-Dini otoriteye dayanan kararların rasyonel değeri

KONUŞMACI:

Prof. Dr. Mehmet Sait REÇBER (Ankara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Din Felsefesi Ana Bilim Dalı)

MÜZAKERECİLER:

Prof. Dr. Rahim ACAR (Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Din Felsefesi Ana Bilim Dalı)

Doç. Dr. Nebi MEHDİYEV (Trakya Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Bölümü)

 

3.OTURUM

ÖZNENİN KİMLİK ARAYIŞI

23 Eylül 2017 Cumartesi 10.00 – 12.30

Post-Modern Dönemde Ontolojik Anlam Aracı Olarak Dini Kimlik

KONUŞMACI:

Prof. Dr. Asım YAPICI (Çukurova Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Din Psikolojisi Ana Bilim Dalı)

MÜZAKERECİLER:

Doç. Dr. Mustafa TEKİN (İstanbul Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Din Sosyolojisi Anabilim Dalı)

Doç. Dr. Ali UTKU (Atatürk Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Felsefe Tarihi Anabilim Dalı)

Ayşe Şule YÜKSEL (İstanbul Üniversitesi Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı Din Psikolojisi Bilim Dalı Doktora Öğrencisi)

4. OTURUM

23 Eylül 2017 Cumartesi 14.00 – 16.00

SİYASAL GÜÇ DİNİ YETKİNLİĞİ TEMİN EDER Mİ?

-Dindar bireyin siyasi otorite amacının meşruiyeti.

-Dinin siyasi güç/iktidar için araçsallaştırılması.

-İdeal devlet düşüncesi.

KONUŞMACI:

Yrd. Doç. Dr. Hızır Murat KÖSE (İstanbul Şehir Üniversitesi, İslami İlimler Fakültesi)

MÜZAKERECİLER:

Prof. Dr. Aylin GÖRGÜN BARAN (Hacettepe Üniversitesi, Sosyoloji Bölümü)

Yrd. Doç. Dr. Ahmet OKUMUŞ (İstanbul Şehir Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü)